Güneydoğu Anadolu’da bölgenin toplam ihracatının yüzde 29,5’ini gerçekleştirerek ihracat liderliğini sürdüren hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri dalının 12 aylık ihracat geliri 3,4 milyar doları aştı. Hububat alanında Türkiye’nin en fazla ihracatını yapan bölgenin bölüm geneli içindeki hissesi yüzde 28,8 oldu. Toplam ihracatı 1 milyon tonu aşan ve dal ihracatında birinci sırada yer makarnadan elde edilen gelir 608 milyon dolar olurken, ikinci sırada yer alan ayçiçek yağında toplam ihracat 515 milyon dolar oldu.
Bu datalarla Güneydoğu bölgesinin; Türkiye’nin toplam makarna ihracatındaki hissesi yüzde 65’e, ayçiçek yağı ihracatındaki hissesi ise yüzde 57’ye yaklaştı. İhracatta birinci sırada gelen Irak’a yapılan ihracat yüzde 6 düşüşle 1,15 milyar dolar olurken, yüzde 13,9’luk artış ve %8,2’lik hisseyle Suriye ikinci sırada yer aldı.
“Bölgede önder kesim, kesimde başkan bölgeyiz”
Türkiye’nin esas ziraî eser üretim merkezlerinden Güneydoğu’nun, Türkiye’nin besin ticareti açısından merkezi kıymetine dikkat çeken Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Lideri Celal Kadooğlu şunları söyledi:
“Güneydoğu Anadolu’nun en fazla ihracat yapan kesimi, hububat kesimi açısından da en fazla ihracat yapan bölgesi olarak Türkiye’nin hudut komşularıyla ticaretinde stratejik bir kıymete sahibiz. Kurduğumuz ticari ilişkilerle yalnızca döviz geliri elde edilmesine değil, ülkemizin bölgedeki varlığı ismine güçlü münasebetler kurulmasına da yarar sağlıyoruz. Geçen yıl ülkemizden Irak’a yapılan 10,7 milyar dolarlık toplam ihracatın yüzde 20’si hububat dalına aitti ve 2,1 milyar dolarlık sektörel ihracatın yüzde 53,6’si Güneydoğu’dan yapıldı. Misal halde, datalara Suriye ile ticaretimiz açısından bakıldığında da 2024 yılında hububat bölümünün hissesinin yüzde 34,1 olduğu, bölüm içinde Güneydoğu’nun hissesinin yüzde 54,6’yı bulduğu görülüyor. Ülkemizin bilhassa Orta Doğu ve Afrika’daki lokal kesitlerle kurduğu kültürel ve bölgesel bağların gelişimine, besin markalarımızın teşebbüsleri büyük katkı sağlıyor.”
“Irak’ta 15 yılda yüzde 130 ihracat artışı sağladık”
Türkiye ile Irak ortasında iş birliklerinin artması ve ticaret hacminin genişlemesi için 2024 yılında yürüttükleri ağır programı bu yıl da sürdürmeye kararlı olduklarını tabir eden Kadooğlu, gündem başlıkları ortasında Suriye’nin üst sıralarda geldiğini belirterek şunları söyledi:
“Halep ve Erbil üzere bölgenin önde gelen siyasi ve ticari merkezlerine çok yakın olduğumuzdan, hudut komşularımızdaki gelişmelerden süratli etkileniyoruz. Türkiye’nin ana pazarı olarak gördüğümüz bu ülkelerin ekonomik gelişiminden daha fazla hisse almaya çalışan rakiplerimiz bölgede ağır markaj yapıyorlar, ticari bağlarını artırmanın yollarını arıyorlar. Bu stil atakların önüne geçmek ve ana pazarlarımızı korumak için yaptığımız çalışmaların ne kadar verimli olduğu konusunda geçmişten tecrübeliyiz. 2009 yılında Güneydoğu’dan 521 milyon dolar sektörel eserlerimizden ihracat yaptığımız Irak’ta, 15 yıl içinde ihracatımız yüzde 130 artışla 1 milyar 150 milyon dolar düzeylerine kadar geldi. 2030 yılına kadar 2 milyar dolar ihracat amacımız var.”
“Suriye’ye hububat ihracatımızı 300 milyon dolar artırmak istiyoruz”
Irak’ta sağlanan atılımın bir benzerini Suriye’de de yapmak istediklerini belirten ve Aralık ayında artan siparişlerin 2024 yıl sonuna tesirlerini pahalandıran Kadooğlu kelamlarını şöyle tamamladı:
“Güneydoğu ile Irak ortasındaki ticaretin ağırlaştığı son 15 yılı Suriye, ülke iktisadını çökme noktasına götüren bir iç savaş ortamında geçirdi. Gelinen noktada petrol üretimi duran ve çok fakirleşmeyle karşı karşıya kalan bu ülkede, ekonomik toparlama vakit alacaktır. AB ve ABD’nin geçmişte Suriye’ye karşı uyguladıkları yaptırımları kaldırmaları ve milletlerarası kamuoyunun ülkenin yine inşası konusunda yardımlarını artırmaları büyük değer taşıyor. Zira uzun vakittir kasvet altında yaşayan Suriyeliler, başta tıbbi materyal ve besin olmak üzere; gereksinimlerine erişim konusunda önemli takviye bekliyor. Geçen yıl Kasım’a kadar aylık ortalamada 22,7 milyon dolarlık hububat ihraç ettiğimiz Suriye’ye, Aralık ayındaki ihracatımız yüzde 50’ye yakın artışla 33 milyon dolara ulaştı. Dalımız bu devirde en fazla buğday unu ve bitkisel yağ ihracatı yaptı. Ülkede istikrar şartlarına bağlı olarak, aylık ihracatımızı 50 milyon dolar düzeyine çıkarabilirsek, yılda 300 milyon dolardan fazla gelir artışı sağlayabiliriz.”
