Ham petrol fiyatının Türkiye iktisadı için ne kadar değerli olduğunu vurgulamaya pek de gerek yok. Akaryakıt deposunu dolduran, doğal gaz faturasını gören her vatandaş bu gerçeği “cebinde hissediyor”. Son haftalarda Biden’in Rus ihracatına uyguladığı yeni yaptırımlarla zıplayan petrol fiyatı, 2025’te Türkiye iktisadı için ne beğenilen sürprizlerden biri olabilir, Trump için de.
Donald Trump, arzı artırmak için petrol ve gaz sondajına ait düzenlemeleri gevşeterek Amerikalılar için güç maliyetlerini düşüreceğine kelam verdi. Dalın bunu yaparsa ne derece karını artıracağı aşikâr olmasa da, yakın vadede petrol fiyatlarının (ve Amerikalıların pompada ödediği paranın) 2025’te düşmeye hazır olduğu görülüyor. ABD’de yeni petrol yataklarından randıman elde etmek hayli yüksek maliyetli ve petrol fiyatlarında arz fazlasından kaynaklanan gerilemeler, bu yatakları işletenleri üretimi azaltmaya itebilir.
Seçmenlerin enflasyona ait kaygılarının onu 2024 seçimlerinde zafere taşımasına yardımcı olmasının akabinde bu, Trump’a başkanlığında güç fiyatlarında potansiyel gerileme 2 yıl sonra yapılacak ara-seçimlerde Cumhuriyetçilere avantaj sağlayabilir.
Petrol fiyatları 2024’te %3 kayıpla üst üste ikinci yılda da düştü. Son haftalarda yaşanan yükseliş, West Texas Intermediate ve Brent ham petrolünü Ekim ayından bu yana en yüksek düzeylerine çıkarırken, Wall Street fiyatların önümüzdeki yıl düşeceğini varsayım ediyor. Biden’in Rusya’nın 2 kıymetli ihracatçısını yasaklı şirketler listesine alması ve 160 civarında Rus tankerinin mal boşaltmasını engellemesi, spot piyasada ani bir panik yaratmıştı.
ABD üretimi halihazırda tepe düzeylerine yakın seyrediyor ve dünya petrolünün kabaca %20’sini oluşturuyor; bu da başka tüm ülkelerden daha fazla. Wall Street Journal’da yer alan bir rapora nazaran, Trump’ın kurumlara Biden idaresinin açık deniz sondajları ve federal yerler üzerindeki hudutlarını gevşetmeye başlamaları tarafında talimat vermesi beklenirken, liderin misyona başlar başlamaz kararname yoluyla bir çok kısıntıyı yürürlükten kaldırması bekleniyor. Çarşamba günü, Trump’ın Enerji Bakanı olarak seçtiği Chris Wright, söz verdiği Senatörlere, onaylanması halinde birinci misyonunun “enerji hakimiyetini yine tesis etmek için Amerikan gücü şirketlerini yurtiçinde ve sondajda yurtdışında özgür bırakmak” olacağını söyledi. Wright, “Küresel rekabet edebilmek için güç üretimini genişletmeliyiz” dedi.
Bu ortada önde gelen analistler, petrol karteli OPEC+’nın çok yedek kapasite üzerinde oturduğuna ve bir yılı aşkın müddettir kendi kendine uyguladığı üretim kesintileri nedeniyle kaybettiği pazar hissesinin bir kısmını geri almaya hazır olduğuna işaret ediyor. Ülkenin elektrikli araçlara geçiş süreci devam ederken Çin’den gelen yavaşlayan talep artışının da fiyatlar üzerinde baskı oluşturması bekleniyor.
Goldman Sachs analistleri, Brent’in geçen yıl varil başına ortalama 80 dolardan 2025’te 76 dolara düşeceğini öngörüyor. JPMorgan’da analistler, memleketler arası göstergenin varil başına ortalama 73 dolardan daha da düşük bir düzeye düşeceğine inandıklarını söyledi. Bu ortada Bank of America analistleri daha da aşağı istikametli bir görüşe sahip ve varil başına 65 dolar öngörüyor.
Hadi iyisi diyelim…
