2024 yılı kripto para üniteleri ve blockchain ağları için kıymetli bir yıl oldu. Bitcoin için borsa yatırım fonlarının (ETF) piyasaya girmesi kritik idi. Bir öbür kıymetli şey ise, Avalanche üzere altcoinler için büyük protokol yükseltmeleri ve yeni altyapı ağlarının piyasaya sürülmesi. İşte 2024 yılında büyük protokol yükseltmeleri gerçekleştiren yahut bir ana ağı piyasaya süren projeler…
Avalanche 9000/Etna protokol yükseltmesi gerçekleşti
Avalanche ağının Etna olarak da bilinen ve protokol tarihindeki en büyük yükseltme olarak lanse edilen Avalanche9000 yükseltmesi, Fuji test ağındaki test evresinin akabinde 16 Aralık’ta Avalanche ana ağında başlatıldı. Güncelleme, artık “layer 1’ler” olarak isimlendirilen subnet’leri başlatma sürecini kolaylaştırdı. Ayrıyeten subnet doğrulayıcıları için stake etme ihtiyaçlarını sabit 2.000 AVAX bir doğrulayıcının çalıştığı node sayısına bağlı bir fiyat yapısı başlattı. Avalanche Foundation’a nazaran, güncelleme alt ağ dağıtım maliyetini %99,9 oranında düşürdü ve C-Chain ağ fiyatlarını %96 oranında azalttı.
SUI, Sonic de gündeme geldi
Sui protokolü, Ağustos ayında Mysticeti mutabakat motorunu uygulamaya koydu. Sui’nin gerisindeki geliştirici olan Mysten Labs sözcülerine nazaran, güncelleme mutabakat gecikmesini 390 milisaniyeye düşürdü ve verimliliği artırmak için çapraz doğrulayıcı bağlantısını en aza indirdi. Sui’nin saniyede yüksek sayıda süreci (TPS) sürece kabiliyeti ve monolitik mimarisi, 2024 yılında Sui’nin ve öteki monolitik zincirlerin misyondaki akıllı kontrat platformu Ethereum’a karşı yer kazanmasına yardımcı oldu.
Diğer yandan Mayıs 2024’te Fantom Vakfı Sonic Vakfı’nın Sonic Chain’in dağıtımını denetleyeceğini duyurdu. Sonic Chain, saniyenin altında sonuçlanma mühletleri, 10.000 TPS’lik bir randıman ve Sonic ile Ethereum ortasında bir köprü olan Sonic Gateway’in tanıtımını içeren Ethereum Sanal Makine uyumlu bir layer-1 blockchaindir. Token sahipleri, FTM’den Sonic ağının mahallî varlığı olan S token’a teğe bir yükseltme yoluyla yeni ağa geçiş yapabilirler.
Hyperliquid token’ı piyasaya sürdü, Ethereum Dencun’u gerçekleştirdi
Merkezi olmayan finans için optimize bir layer-1 blockchaini olan Hyperliquid, 29 Kasım’da kripto tarihindeki en büyük token airdrop’larından birini başlattı. Proje, topluluk üyelerine lansman sırasında 1,2 milyar dolar kıymetinde 310 milyon HYPE token dağıttı. HYPE 3,90 dolar başlangıç fiyatıyla piyasaya sürüldü ve şu anda 26,8 dolar civarında süreç görüyor. 30 Aralık’ta Hyper Foundation, Hyperliquid protokolünde lokal staking’in başlatıldığını duyurdu ve kullanıcıların getiri karşılığında tokenlarını kilitleyerek ağı teminat altına almalarına imkan tanıdı.
Diğer yandan Ethereum’un Dencun yükseltmesi 13 Mart’ta yayınlanarak Ethereum layer-2 ağlarındaki fiyatları %99’a varan oranda düşürdü. Bununla birlikte, L2 ağ fiyatlarındaki dramatik düşüş, kullanıcıların daha düşük maliyetli katman 2’lere geçmesi nedeniyle Ağustos ve Eylül aylarında Ethereum katman-1 fiyatlarında bir çöküşe neden oldu.
Cardano, NEAR, Movement ve bu 2 coin de listede
Cardano’nun Chang hard fork’u 1 Eylül’de uygulandı ve ağa onchain, merkezi olmayan yönetişim getirdi. Güncelleme, Cardano’nun lokal para ünitesi olan ADA’nın tüm sahiplerinin oylama sürecine katılmasını ve layer-1 zincirinin gelecekteki istikametini belirlemesini sağladı. Dğer yandan yapay zekayı merkezsizleştirmeye odaklanan bir layer-1 blockchain olan Near Protocol, Ağustos ayında Nightshade 2.0 güncellemesini uygulayarak ağının mimarisini değiştirdi. Nightshade 2.0’ın kullanıma sunulmasının akabinde, protokolün lokal varlığı NEAR bir ay içinde %50 artış gösterdi.
Cardano güncellemesine dair bir infografik9 Aralık’ta Movement Network Foundation, Ethereum ağındaki süreçleri gerçekleştirmek için Move Sanal Makinesini kullanan bir Ethereum ölçeklendirme tahlili olan Movement mainnet’i ve MOVE token’ını piyasaya sürdü. Ayrıyeten Oracle ağı Chainlink, Nisan 2024’te Çapraz Zincir Birlikte Çalışabilirlik Protokolünü (CCIP) yayınladı. CCIP, farklı blockchain ekosistemleri ortasında tokenlerin çapraz zincir transferlerini ve akıllı kontrat bağlantısını kolaylaştırıyor.
Bitcoin için bir layer-2 ölçeklendirme tahlili olan Stacks, 9 Ekim’de bir hard fork aracılığıyla Nakamoto yükseltmesini tamamladı. Güncelleme %100 Bitcoin katılığı getirdi ve ağ randımanını artırdı. Güncellemenin akabinde, blok üretimi madenci seçimlerinde belirlenmeye son verildi. Bunun yerine bloklar artık sabit aralıklarla üretiliyor.
